Ouderschapsplan: een kans voor kinderen na scheiding
20 maart 2006
In maart 2006 verschijnt het boek “Ouderschapsplan, de vele gezichten van het belang van het kind” Het boek geeft een concrete invulling voor de plannen die in de tweede kamer zijn aangenomen: ouders die willen scheiden moeten eerst een plan maken waarin zij samen regelen hoe zij voor hun kinderen willen zorgen na de scheiding. Dat heet een “ouderschapsplan”. Om ervoor te zorgen dat in dit plan echt de kinderen centraal staan, is het nodig om hun vele belangen te kennen en in te schatten. “Het “ belang van het kind bestaat niet. Kinderen hebben vele belangen en vele rechten, deze moeten tegen elkaar worden afgewogen om hun ontwikkeling een dienst te bewijzen. In onderstaand artikel beschrijft de auteur, Liesbeth A. Groenhuijsen, in het kort de achtergrond en het doel van haar boek.
Na een paar jaren waarin het aantal echtscheidingen stabiel bleef, is dat aantal vorig jaar weer toegenomen. De ontwikkeling van de vele ( tienduizenden) kinderen die daarbij betrokken zijn is in het geding. Velen maken zich daar zorgen over. Kinderen zouden altijd de dupe zijn, zo hoor je dan. “Het kind van de rekening”, hoor je vaak zeggen. Toch is dat een wat te somber beeld.
Laten we duidelijk zijn: de scheiding van de ouders is voor kinderen een grote ingreep in hun leven en een aanslag op hun verwerkingsmogelijkheden. Maar als de ouders kans zien om een aantal valkuilen te vermijden dan kunnen ze daarmee voorkomen dat het kind er grote en blijvende schade door oploopt. Het meest belangrijke is: de ouders moeten zo snel mogelijk hun conflicten oplossen. Doen ze dat niet dan is er kans op vele vormen van schade aan de ontwikkeling van hun kinderen. Nu wetenschappelijk onderzoek dit bij herhaling heeft aangetoond betekent dit dat ouders de mogelijkheid, maar daarmee ook de verantwoordelijkheid hebben om de problemen goed op te lossen. Vaak is het zo dat behalve de ruzies/conflicten die er tijdens de relatie al waren, na de scheiding met name het onderwerp “de kinderen” tot veel onenigheid en (juridische) strijd leidt. Juist de kinderen zijn het dierbaarste in het leven van hun beide ouders, en daardoor vinden ouders het onverdraaglijk als hun kinderen lijden. Maar elk van de ouders kijkt daar vaak op een geheel eigen manier tegenaan. Veel meer dan voor de scheiding is men het oneens. De verdeling van de zorg is daarin een belangrijk onderwerp, maar ook allerlei dagelijkse dingen kunnen zomaar ineens aanleiding zijn tot heftig conflict: naar het buitenland op vakantie, bedtijden, cadeautjes. Om maar niet te spreken van de echte grote zaken zoals schoolkeuze, wel of niet een medische behandeling ondergaan.
Waar het om gaat is dat de condities voor het ouderschap zo ingrijpend veranderen door een scheiding. Eigenlijk sticht je je eigen gezin opnieuw, maar veel minder rooskleurig dan toen je echt je gezin begon.
Een vergelijking:
Aanvang /opbouw van het gezin
- Maandenlange voorbereiding
- Positieve verwachtingen
- Samen
- Steun van partner
- Vreugde
- Geleidelijke groei, ouders groeien mee met kind
- Ouderschap voor onbepaalde tijd
- Patronen zoeken en opbouwen
- Overleggen over wat het beste is voor het kind
- Kind open voor ontwikkeling
Gezin na scheiding
- Plotselinge gebeurtenis
- Zorg, problemen op komst
- Alleen (eenzaam)
- Kritiek, afbraak door partner
- Verdriet, woede, angst
- Kind vraagt abrupt andere zorg dan voorheen
- Ouderschap in steeds afgebakende tijdseenheden
- Patronen afbreken
- Ruzie over wat het beste is voor het kind
- Kind gericht op behoud van wat er was
Hoe goed je het samen ook probeert te doen, met goede voornemens over “als vrienden uit elkaar”en elkaar het beste gunnen, bereid je er op voor dat er toch momenten komen dat er conflict ontstaat. En terwijl een onenigheid over geld of goederen vaak geschikt kan worden, wat geven en nemen en dan ergens in het midden uitkomen, kan dat vaak niet als het om de kinderen gaat. Inderdaad, het kan vaak echt niet. Niet in de zin van “het lukt niet”, al wordt dat nog wel vaak zo gezien, waarbij een onverzettelijke partij de schuld krijgt, maar er is op zeker moment werkelijk sprake van een onmogelijkheid, een onwenselijkheid. De behoeften van het kind zijn op meerdere punten niet onderhandelbaar. Maar dan moet je niet blijven strijden met vage termen als “het belang van het kind”. Want we zien in de praktijk dat vaak beide ouders daar heel verschillende dingen onder verstaan. Moeder vindt rust en regelmaat absoluut nummer 1, vader vindt het belang van kinderen dat ze juist leren omgaan met onverwachte situaties. Moeder vindt sport voor de ontwikkeling onmisbaar, vader verwacht meer van het stimuleren van muzikale talenten. En: moeder wil alle zorg verdelen, fiftyfifty, zodat zij ook een paar dagen heeft dat zij zonder kinderen haar eigen leven weer kan opbouwen, vader wil dat moeder de kinderen blijft verzorgen en hij hen af en toe in het weekend ziet. Wat te doen als de ene ouder een nieuwe partner heeft, en de andere ouder betoogt dat het belang van de kinderen vraagt dat er niet weer iets verandert in hun leven?
Het zijn grote dilemma’s waarin velen vastlopen. Jarenlange strijd kan het gevolg zijn. En dat is nu juist wat zo slecht is voor de kinderen. Het boek “ Ouderschapsplan” biedt houvast: waar moet je aan denken bij een peuter van 2 jaar, wat betekent co-ouderschap voor een zesjarige, is het wel echt zo leuk voor je vijfjarige om drie weken in het buitenland te zijn en de andere ouder niet te zien?
Aan de hand van een groot aantal aspecten die voor de ontwikkeling van de kinderen van belang zijn probeer ik ouders gereedschap te bieden om tot een individuele afweging te komen:
wat is het beste voor ons kind, met ons als ouders in deze situatie die nu is ontstaan.
Mijn ervaring met honderden ouders en kinderen ligt ten grondslag aan dit boek. Je bent niet de eerste en niet de enige, velen zijn je voor gegaan en ju kunt van hun oplossingen misschien leren.
Een greep uit de onderwerpen:
A. Kindkenmerken
- Hoe bevorder je de ontwikkeling van de kinderen
- Leeftijd /ontwikkelingsfase kinderen
- Speciale ontwikkelingsmogelijkheden/ ontwikkelingsmoeilijkheden
- Wensen/ behoeften van de kinderen
B. Ouderkenmerken
- Communicatie met de andere ouder
- Opvoedingsmogelijkheden / opvoedingsstijl ouder
- Zorgtaken die de ouder in het verleden op zich nam
Daarnaast zij er een aantal relatiekenmerken en praktische aspecten die van belang zijn.
In het boek staat per onderwerp een korte schets van de stand van wetenschappelijk onderzoek, verder een aantal concrete overwegingen met betrekking tot de vertaling in een ouderschapsplan. Het boek biedt daarmee aan ouders en hulpverleners daadwerkelijk houvast om “de vele belangen van het kind” in kaart te brengen en ze zo te wegen dat de kinderen verder kunnen met hun jeugd en hun ontwikkeling. Daar is het toch allemaal om begonnen!
Liesbeth A.Groenhuijsen
Ouderschapsplan. De vele gezichten van het belang van het kind
Uitgeverij SWP, Amsterdam
www.swpbook.com
De auteur is Orthopedagoog en GZ psycholoog.
Zij is werkzaam bij de Raad voor de Kinderbescherming en in haar eigen adviespraktijk voor ouders en kinderen na scheiding.
Postadres:
Zonnegaarde 79
2381 LK Zoeterwoude
| Reacties |
Schrijf zelf een reactie  |
| 4 december 2006 door monike | ik heb net een reactie geschreven een heel verhaal naar de expert |